ΚΑΚΟΣΜΙΑ

Ο επιστημονικός όρος της κακοσμίας λέγεται χαλίτωση και επηρεάζει τους ασθενείς ψυχολογικά και κοινωνικά σε μεγάλο βαθμό. Συνήθως οι ασθενείς με δυσοσμία δεν αντιλαμβάνονται το πρόβλημα οι ίδιοι αλλά το εντοπίζουν άτομα του στενού τους περιβάλλοντος. Η κακοσμία που παρατηρείται κατά τις πρωινές ώρες ή όταν κάποιος είναι νηστικός ή αφυδατωμένος θεωρείται φυσιολογική κατάσταση.

Αιτίες:

• Ανάπτυξη μικροβίων στο πίσω μέρος της γλώσσας
• Παθήσεις των ούλων (ουλίτιδα – περιοδοντίτιδα)
• Τερηδονισμένα (σάπια) δόντια
• Έγκλειστα δόντια (φρονιμίτες)
• Κακότεχνες οδοντιατρικές εργασίες (ραγισμένα ή τερηδονισμένα σφραγίσματα, θήκες, γέφυρες, κ.α.)
• Κακή στοματική υγιεινή
• Στοματική αναπνοή
• Χρόνια παραρρινοκολπίτιδα
• Διάφορες παθήσεις στις αμυγδαλές
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
• Συστηματικές ασθένειες όπως σακχαρώδης διαβήτης που συνδυάζεται με ξηροστομία
• Η υπερβολική χρήση συγκεκριμένων φαγητών ή ροφημάτων όπως σκόρδο, κρεμμύδι, κάποια είδη τυριών, καφές, αλκοόλ
• Κάπνισμα
• Χημικές δίαιτες
• Βουλιμία
• Συστηματική λήψη φαρμάκων όπως αντιυπερτασικά, διουρητικά, αντικαταθλιπτικά

Βασικά μέτρα θεραπείας και πρόληψης:

• Σχολαστική στοματική υγιεινή
• Χρήση στοματικού διαλύματος για περιορισμένο χρονικό διάστημα που θα προτείνει ο οδοντίατρος
• Μείωση ή διακοπή καπνίσματος και μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ
• Μάσηση τσίχλας χωρίς ζάχαρη (για 5-7 λεπτά) για ενεργοποίηση παραγωγής σάλιου
• Σχολαστική φροντίδα της γλώσσας
• Ποικιλία και ισορροπία στην διατροφή
• Νερό ανά τακτά χρονικά διαστήματα
• Μάσηση μαϊντανού ή μέντας
• Μεταξύ των κυρίων γευμάτων να γίνεται κατανάλωση φρέσκων τροφίμων πλούσια σε φυτικές ίνες όπως το μήλο
• Ο ασθενής δεν πρέπει να μένει νηστικός παραπάνω από 3-5 ώρες
• Αν ο ασθενής φοράει κινητές τεχνητές οδοντοστοιχίες ή νάρθηκες(αθλητισμού, βρυγμού κ.α.) πρέπει να καθαρίζονται σχολαστικά

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΥΛΙΤΙΔΑΣ

Η ουλίτιδα είναι το πρώτο στάδιο ασθένειας (ήπιας φλεγμονής των ούλων) και εντοπίζεται σχεδόν σε όλους τους ανθρώπους. Προκαλείται από βακτήρια που πολλαπλασιάζονται στη στοματική κοιλότητα λόγω κακής στοματικής υγιεινής. Μπορεί να προκαλέσει σημαντικές βλάβες πριν γίνει αντιληπτή και αν δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να εξελιχθεί σε περιοδοντίτιδα. Εάν όμως αντιμετωπιστεί τη σωστή χρονική στιγμή είναι αναστρέψιμη.

Χαρακτηριστικά συμπτώματα της ουλίτιδας είναι τα διογκωμένα με έντονο κόκκινο χρώμα ούλα τα οποία αιμορραγούν πολύ εύκολα. Συνήθως η ουλίτιδα δε συνοδεύεται με πόνο αλλά με ελαφρύ τσούξιμο στα ούλα και κακοσμία του στόματος.

Αιτίες:

• Κακή στοματική υγιεινή
• Κάπνισμα
• Κακή διατροφή
• Στρες
• Ορμονικές διαταραχές
• Εγκυμοσύνη (επουλίτιδα)
• Σακχαρώδης διαβήτης
• Γενετική προδιάθεση
• Λήψη κάποιων φαρμάκων κ.α.

Η θεραπεία ξεκινάει με την καλή στοματική υγιεινή, την εκπαίδευση από τον οδοντίατρο στην σωστή τεχνική βουρτσίσματος, την σχολαστική φροντίδα της γλώσσας και τη χρήση ειδικού στοματικού διαλύματος και αλοιφών που θα προτείνει ο οδοντίατρος. Επίσης, ωφέλιμες είναι και οι παστίλιες προβιοτικών που απελευθερώνουν στο στόμα ακίνδυνα βακτήρια της φυσιολογικής χλωρίδας με σκοπό να κυριαρχήσουν έναντι των επικίνδυνων βακτηρίων που προκαλούν ουλίτιδα.

Η θεραπεία στο οδοντιατρείο χωρίζεται σε δύο συνεδρίες οδοντικού καθαρισμού σε διάστημα δεκαπέντε (15) ημερών. Εάν κριθεί αναγκαίο γίνεται τοπική χρήση αναισθησίας. Κατά τον πρώτο καθαρισμό γίνεται χρήση της συσκευής υπερήχων ή laser και δίνονται οι οδηγίες στον ασθενή για σωστή τεχνική βουρτσίσματος και χρήση αντισηπτικού στοματικού διαλύματος και ειδικής οδοντόκρεμας. Κατά τον δεύτερο καθαρισμό γίνεται επανέλεγχος, προγραμματίζεται ο επόμενος καθαρισμός σε περίπου τέσσερις μήνες και χορηγούνται συμπληρώματα βιταμινών με κύριο συστατικό τη βιταμίνη C.

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΔΟΝΤΙΩΝ & ΡΙΖΩΝ

Η σύγχρονη οδοντιατρική ,η εκπαίδευση και η εμπειρία ενός ‘σύγχρονου’ οδοντιάτρου επιτρέπουν μια ατραυματική και ανώδυνη εξαγωγή.

Πριν από κάθε προγραμματισμένη εξαγωγή γίνονται λεπτομερής λήψη ιατρικού και οδοντιατρικού ιστορικού, τοπική αναισθησία και ακτινογραφίες εάν κριθούν απαραίτητες.

Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στους ασθενείς που παίρνουν αντιπηκτική αγωγή καθώς και στους ασθενείς με σοβαρή οστεοπενία ή καρκίνο του προστάτη/μαστού που λαμβάνουν διφωσφονικά φάρμακα, φροντίζοντας πάντα να υπάρχει συνεννόηση εκ των προτέρων με τον θεράποντα ιατρό του κάθε ασθενή.

Αιτίες

• Υπεράριθμα δόντια
• Έγκλειστα δόντια
• Ορθοδοντικοί λόγοι
• Περιοδοντικοί λόγοι
• Ραγίσματα ή κατάγματα των δοντιών λόγω εκτεταμένης τερηδονικής βλάβης ή αποτυχημένης ενδοδοντικής θεραπείας (απονεύρωση).
• Παθολογία των οστών των γνάθων.

Οδηγίες μετά την εξαγωγή

Αμέσως μετά την επέμβαση:

• Κρατάτε την γάζα που έχει τοποθετήσει ο οδοντίατρος δαγκωμένη για 30 λεπτά
• Μην πίνετε υγρά για 2 ώρες
• Μην καταναλώνετε φαγητό έως ότου ξεμουδιάσετε για αποφυγή τραυματισμών των μαλακών ιστών(δάγκωμα στα χείλη, στα μάγουλα, στη γλώσσα)
• Επί πόνου θα δοθεί κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή από τον οδοντίατρο.

Για 7 (επτά) ημέρες

• Μην καπνίζετε
• Μην φτύνετε
• Μην σκύβετε απότομα
• Μην σηκώνετε βάρη
• Μην ρουφάτε με καλαμάκι
• Μην χρησιμοποιείτε οδοντογλυφίδα
• Μην βάζετε τη γλώσσα και το βρώμικο δάχτυλο στο σημείο της εξαγωγής
• Μην καταναλώνετε ανθρακούχα ποτά, αλκοόλ, γαλακτοκομικά
• Μην καταναλώνετε καυτά, καυτερά, πικάντικα φαγητά
• Μην καταναλώνετε τρόφιμα που θρυμματίζονται (π.χ. φρυγανιές, τσιπς, ξηρούς καρπούς κ.α.)
• Μην πάρετε ασπιρίνη(εκτός εάν πρόκειται για συστηματική αγωγή)
• Μην κάνετε γαργάρες και μπουκώματα χωρίς οδηγίες από τον οδοντίατρο
• Μην τοποθετείτε ζεστές κομπρέσες και επιθέματα στο σημείο της εξαγωγής
• Μην χρησιμοποιείτε οδοντόβουρτσα και οδοντόκρεμα τουλάχιστον για τις πρώτες 24 ώρες

Εάν δεν τηρηθούν σωστά οι οδηγίες, η συχνότερη επιπλοκή είναι το λεγόμενο ‘ξηρό φατνίο’. Είναι πιο συχνό φαινόμενο μετά από εξαγωγή των πίσω δοντιών και εμφανίζεται δύο (2) με τρεις (3) ημέρες μετά την εξαγωγή. Είναι αρκετά επώδυνο με χαρακτηριστική κακοσμία στο στόμα χωρίς σωστή επούλωση του τραύματος. Για την σωστή θεραπεία του ξηρού φατνίου, ο οδοντίατρος δίνει αντιβιοτική αγωγή και ειδικά αντισηπτικά διαλύματα με καταπραϋντική ευγενόλη.

ΑΦΘΕΣ

Οι άφθες είναι μικρές κηλίδες που εμφανίζονται στα χείλη, στη γλώσσα και στο εσωτερικό του στόματος. Χαρακτηρίζονται από το στρογγυλό τους σχήμα, το περιφερειακά λευκοκίτρινο και κεντρικά κόκκινο χρώμα τους. Παρ’όλο το μικρό τους μέγεθος ,μπορούν να προκαλέσουν έντονο πόνο.

Η διάρκειά τους είναι από 7-14 ημέρες και στις περισσότερες περιπτώσεις επουλώνονται μόνες τους.

Τα αίτια δεν είναι ξεκάθαρα αλλά βασικοί κατηγορούμενοι θεωρούνται οι εξής:

• Έντονο στρες
• Κάποιες γαστρεντερικές παθήσεις
• Διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος
• Μικροτραυματισμοί στο στόμα
• Καταστάσεις ανοσοκαταστολής
• Έλλειψη βιταμινών C και συμπλέγματος B
• Λόγω κάποιου μικροβίου στο στόμα (στρεπτόκοκκος)

Αντιμετώπιση

Στοχεύει κυρίως στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και όχι στην απόλυτη θεραπεία τους.

• Χρήση ειδικών προστατευτικών σκευασμάτων(κρέμες, επιθέματα, ζελέ, κ.α.)

• Εφαρμογή πάγου απευθείας στην άφθα
• Εφαρμογή μελιού απευθείας στην άφθα με τη χρήση μπατονέτας
• Αποφυγή όξινων τροφών και ποτών(εσπεριδοειδή, ξύδι, ντοματίνια, φράουλες)
• Αποφυγή σκληρών τροφών(παξιμάδια, τσιπς)
• Αποφυγή σε πικάντικες και καυτερές τροφές(κάποια είδη τυριών, τσίλι πιπεριά κ.α.)
• Αποφυγή μάσησης τσίχλας
• Χρήση μαλακής οδοντόβουρτσας
• Αντικατάσταση της υπάρχουσας οδοντόκρεμας του ασθενή με κάποια που δεν περιέχει λαουρυλοθειικό νάτριο(SLS)
• Καλή στοματική υγιεινή
• Χορήγηση συμπληρωμάτων βιταμίνης C και σύμπλεγμα βιταμινών Β

Στην πλειοψηφία τους οι άφθες είναι ακίνδυνες και αρκεί μία κλινική εξέταση στον οδοντίατρο. Σε μερικές όμως περιπτώσεις χρειάζονται και επιπλέον εξετάσεις(π.χ. αιματολογικές) για να αποκλειστούν άλλα νοσήματα.

ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ & ΔΟΝΤΙΑ

Η εγκυμοσύνη μπορεί να επηρεάσει την υγεία των δοντιών και των μαλακών ιστών που υπάρχουν μέσα στο στόμα και κατ’ επέκταση να επηρεάσει την πορεία της εγκυμοσύνης και το ίδιο το έμβρυο.

Σε καμιά περίπτωση η εγκυμοσύνη δεν ευθύνεται για την απώλεια των δοντιών. Το έμβρυο λαμβάνει το ασβέστιο που χρειάζεται από τις τροφές που καταναλώνει η εγκυμονούσα και όχι από τα δόντια. Ακόμα και αν η μέλλουσα μητέρα δεν ακολουθεί ισορροπημένη διατροφή, τότε ο οργανισμός φροντίζει να πάρει ασβέστιο από τα οστά.

Κατά τους μήνες της εγκυμοσύνης λόγω των συχνών εμετών που παρουσιάζονται τους πρώτους μήνες, της αυξημένης προγεστερόνης που επιδρά στη μικροκυκλοφορία του αίματος και της παραμελημένης συνήθως στοματικής υγιεινής αυξάνεται ο κίνδυνος ανάπτυξης τερηδόνας και επουλίτιδας (ουλίτιδα που εμφανίζεται μόνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης).

Οι γυναίκες που πάσχουν από ουλίτιδα ή περιοδοντίτιδα έχουν περίπου επτά (7) φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για πρόωρο τοκετό και ελλιποβαρή νεογέννητα.

Επιτρέπονται σχεδόν όλες οι οδοντιατρικές επεμβάσεις και ακτινογραφίες αλλά καλό είναι να γίνονται μόνο αν κριθούν απολύτως απαραίτητες. Η καταλληλότερη περίοδος είναι από το 2^ο τρίμηνο και έπειτα.

Εάν υπάρξει χορήγηση τοπικής αναισθησίας πρέπει να είναι σε μικρές δόσεις και χωρίς παρουσία αγγειοσυσπαστικού.

Πρόληψη και αντιμετώπιση:

• Σχολαστική στοματική υγιεινή
• Χρήση μαλακής οδοντόβουρτσας και οδοντόκρεμας με φθόριο δύο φορές τη μέρα
• Ισορροπημένη διατροφή
• Αποφυγή μικρών λιχουδιών ανάμεσα στα κυρίως γεύματα
• Τακτικός οδοντιατρικός έλεγχος
• Μετά από κάθε έμετο συνίσταται ξέπλυμα του στόματος με άφθονο νερό και αποφυγή βουρτσίσματος των δοντιών τουλάχιστον για τα επόμενα (30) τριάντα λεπτά.

ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Ο στόχος της ενδοδοντικής θεραπείας είναι η διατήρηση του δοντιού στο στόμα και η αποφυγή της εξαγωγής.

Το εσωτερικό μέρος του δοντιού που αποτελείται από ευαίσθητα νεύρα, αιμοφόρα αγγεία και συνδετικό ιστό (πολφός), μπορεί να μολυνθεί από μικρόβια συνήθως όταν:

• Υπάρχει τερηδονική βλάβη η οποία έχει προχωρήσει τόσο βαθιά έτσι ώστε να δημιουργήσει φλεγμονή
• Όταν υπάρχουν ραγίσματα και βαθιά σφραγίσματα στα δόντια
• Όταν ένα δόντι έχει τραυματιστεί – Ένα δόντι μπορεί να τραυματιστεί από καθημερινά μικρά χτυπήματα (πιρούνι, κόκαλο, κουκούτσι), από ισχυρή σύγκρουση (πτώση από σκαλιά, ποδήλατο) ή ακόμη και από το καθημερινό σφίξιμο των δοντιών (βρουξισμός)
• Όταν υπάρχει περιοδοντική νόσος.

Σε πρώτο στάδιο ο οδοντίατρος κάνει χρήση τοπικής αναισθησίας, το δόντι απομονώνεται από σάλια και βακτήρια και απομακρύνει όλα τα μικρόβια από το μολυσμένο εσωτερικό του δοντιού (πολφός) με ειδικά μικροεργαλεία και αντισηπτικά υγρά. Έπειτα, αφαιρεί την υπόλοιπη τερηδόνα, εάν και εφόσον υπάρχει και γεμίζει το εσωτερικό του δοντιού (ριζικοί σωλήνες) με ειδικό υλικό με σκοπό την αποφυγή επαναμόλυνσης του δοντιού.

Μια ενδοδοντική θεραπεία για να ολοκληρωθεί χρειάζεται από ένα (1) έως τρία (3) ραντεβού με απόσταση αρκετών ημερών μεταξύ τους. Εάν το δόντι παρουσιάσει απόστημα, έντονο πρήξιμο και πόνο είναι αναγκαίο να δοθεί αντιβιοτική αγωγή. Μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας θα πρέπει να εκτιμηθεί ποια είναι η καταλληλότερη αποκατάσταση για το θεραπευμένο δόντι, για παράδειγμα εάν χρειάζεται απλό σφράγισμα, ένθετο ρητίνης ή πορσελάνης, ή μια στεφάνη(θήκη) και ενδομυλικό άξονα και να τοποθετηθεί το συντομότερο.

Η πιθανότητα επιτυχίας της ενδοδοντικής θεραπείας υπερβαίνει το 90%

Για δύσκολα και σύνθετα περιστατικά ζητείται η βοήθεια εξειδικευμένου συναδέλφου-Ενδοδοντολόγου.